robić

1. Mieć co robić «mieć dużo zajęć, obowiązków»: (...) odbiorców przesyłek i przekazów pocztowych jest bez liku – listonosze mają co robić. SN 14/01/1999.

2. Nic sobie nie robić, niewiele sobie robić z kogoś, z czegoś «lekceważyć kogoś, coś»: Zapalili papierosy, nic sobie nie robiąc z zakazu. W. Kowalewski, Bóg.

3. Robić brwi, oczy, usta itp. «malować brwi, oczy, usta itp., robić makijaż»: (...) mama nie pozwala, ale Beata i tak się maluje, w niektórych krajach to nawet uczą w szkole, jak trzeba robić usta i oczy, szkoda, że u nas się tego nie przerabia. E. Nowacka, Może.

4. Robić ceregiele, ceremonie z kimś, z czymś «obchodzić się z kimś, z czymś w sposób przesadnie grzeczny; cackać się»: No, ze mną nie robiliby ceregieli. Wyrzuciliby i jego, i mnie razem z nim. J. Parandowski, Niebo.

5. Robić coś dla formy, pro forma, dla (ludzkiego) oka, dla (ludzkich) oczu «robić coś dla zachowania pozorów»

6. Robić coś na bezczelnego, posp. na chama, na grandę «robić coś obcesowo, gwałtownie, brutalnie, bez ukrywania intencji, często z użyciem siły»: (...) ruszył w stronę wejścia do budynku, zastanawiając się usilnie, czy naprawdę wszystko trzeba załatwiać na bezczelnego. P. Siemion, Łąki. Nikt z nich nie wdzierał się na chama do gabinetu. A. Strączek, Wyznanie. Wszyscy bezczelnie i na grandę zaczęli wyciągać kartofle. Kilku już dostało lanie od blokowych, którzy nas pilnowali, a inni dalej brali. S. Grzesiuk, Kacet.

7. pot. Robić komuś koło pióra, posp. koło tyłka, wulg. koło dupy «skrycie, podstępnie działać na czyjąś szkodę; intrygować»: Chętnych do robienia koło pióra rodakom w kraju i za granicą nie brak. D. Passent, Choroba.

8. Robić komuś wstręty «zachowywać się wobec kogoś odstręczająco lub utrudniać coś komuś»: (...) pół miliona Rosjan pracuje w Polsce na czarno i jakoś nie słychać, żeby im Polacy robili wstręty. J. Pomianowski, Miesiąc.

9. pot. Robić pod siebie «nie kontrolując się, oddawać kał lub mocz»: (...) ma przeziębiony pęcherz; robi pod siebie noc w noc. T. Różewicz, Opowiadania.

10. Robić swoje

a) «konsekwentnie realizować swoje zamierzenia»: – Wiesz, co pozostało mi po tamtych latach? To, że potrafię zacisnąć zęby i pomimo wszystkich przeciwności robić swoje. Cosm 2000.

b) «robić to, co jest czyimś zadaniem lub obowiązkiem »: Jeśli pan straci łączność ze mną, proszę robić swoje dalej. S. Lem, Niezwyciężony.

11. pot. Robić w gacie, w majtki, w portki, w spodnie «oddawać mocz lub kał, będąc ubranym»: (...) czteroletnia Maja robiła jeszcze w majtki. D. Koral, Wydziedziczeni.

12. pot. Robić w gacie, w majtki, w portki, w spodnie (ze strachu); umierać ze strachu «bardzo się bać, być przerażonym»: W portki przed nim ze strachu robisz. – Ja w portki? To mnie nie znasz. – Znam cię, jeszcze jak! Boisz się go. J. Andrzejewski, Popiół. Będę umierać ze strachu przez całą noc. Znów pewno znikający cień zagości w naszym domu? T. Kostecki, Dom.

13. Robić (z czegoś) dramat, tragedię «traktować jakąś błahą sprawę zbyt serio, zbyt tragicznie»: Nie robił z tego tragedii, uważa, że przegrana w wyborach nie oznacza jeszcze, że się nie ma racji. Polityka 23/1995.

14. Robić (z czegoś) problem, sprawę «nadawać czemuś zbyt duże znaczenie; wyolbrzymiać»: Nie miałem przy sobie kwitka, bo został w innej marynarce, ale fotograf nie robił z tego problemu. M. Bielecki, Siostra.

15. Robić, zrobić (na czymś) majątek, fortunę, pieniądze, pot. forsę, kasę, szmal itp. «zarabiać, zarobić wielką sumę pieniędzy, zwykle przeprowadzając jakieś transakcje»: Yamaha na co dzień robi pieniądze na instrumentach muzycznych, a ubocznie produkuje zupełnie niezłe motocykle. CKM 5/2001. Na czym ty zrobiłeś forsę, Jasiu? J. Stawiński, Piszczyk.

16. pot. Robić, zrobić z kogoś balona, durnia, frajera, głupca, głupka, idiotę, jelenia, wariata; robić z tata wariata itp.; robić, zrobić kogoś w balona, w bambusa, w konia, w jajo, w trąbę «traktować, potraktować kogoś niepoważnie, nieuczciwie, kpić, zakpić z kogoś, narażać, narazić kogoś na drwiny»: Co ty, Żorż, robisz z tatusia balona? T. Różewicz, Opowiadania. (...) w tej wielkiej stolicy jest pełno frajerów, których można zrobić w konia (...). A. Brycht, Dancing. Ani przez moment się nie zastanawiam, że ktoś nas może robić w trąbę. B. Dobroczyński, J. Owsiak, Orkiestra.

17. Robić z siebie przedstawienie, widowisko «swoim zachowaniem, ubiorem itp. ściągać na siebie uwagę»: Poszedł pod kościół. Siedzi na schodach z czapką w ręku i robi z siebie widowisko. M. Ziomecki, Lato.

Coś komuś nie robi różnicy zob. różnica 2.

Coś komuś robi różnicę zob. różnica 3.

Coś robi kasę zob. kasa.

Ktoś robi coś jak nakręcony zob. nakręcić.

Nie ucz ojca dzieci robić zob. uczyć 2.

Robić bokami zob. bok 7.

Robić ceregiele zob. ceregiele 2.

Robić ceremonie zob. ceremonie 2.

Robić coś dla idei zob. idea.

Robić coś dla zabicia czasu, nudy zob. zabić 2.

Robić coś iks razy zob. iks 2.

Robić coś jak (kto) głupi zob. głupi 6.

Robić coś lekką ręką zob. lekki 3.

Robić coś na czuja zob. czuj 2.

Robić coś na czyjś rachunek, na rachunek czegoś zob. rachunek 2.

Robić coś na gorąco zob. gorąco.

Robić coś na gwizdek zob. gwizdek 2.

Robić coś na własną, na swoją modłę zob. modła 3.

Robić coś na własny rachunek, na własne konto zob. własny 2.

Robić coś na wyścigi zob. wyścig.

Robić coś z drżeniem serca, z bijącym sercem, z biciem serca zob. serce 22.

Robić coś pod czyjeś dyktando zob. dyktando.

Robić coś ponad czyjąś głową (czyimiś głowami) zob. głowa 53.

Robić coś, robić wszystko na jedno kopyto zob. kopyto 2.

Robić coś w błogiej nieświadomości (czegoś) zob. błogi.

Robić coś w dobrej, najlepszej wierze zob. wiara 4.

Robić coś w imię kogoś, w imię czegoś zob. imię.

Robić coś w imię wyższych racji zob. racja 2.

Robić coś w złej wierze zob. wiara 5.

Robić coś z całej mocy, z całą mocą zob. moc 5.

Robić coś z doskoku zob. doskok.

Robić coś z iskrą w oku zob. iskra 3.

Robić coś z nerwem zob. nerw.

Robić coś z uśmiechem przyklejonym do ust zob. uśmiech 1.

Robić coś z zapałem, uporem godnym, wartym lepszej sprawy zob. sprawa 4.

Robić dobrą minę do złej gry zob. mina 3.

Robić dobrą robotę zob. robota 4.

Robić do kogoś słodkie oczy, oczka zob. słodki 1.

Robić (duże, wielkie, okrągłe) oczy zob. oko 51.

Robić fochy zob. stroić 1.

Robić furorę zob. furora.

Robić kanty zob. kant 2.

Robić komuś awanse zob. awanse.

Robić komuś na złość zob. złość 3.

Robić komuś wodę z mózgu zob. woda 7.

Robić komuś wstyd zob. wstyd 3.

Robić miny zob. mina 4.

Robić różnice zob. różnica 4.

Robić sobie, komuś twarz zob. twarz 10.

Robić sobie (z kogoś, z czegoś) jaja zob. jaja 2.

Robić (sobie) żarty (z kogoś, z czegoś) zob. stroić 2.

Robić z czegoś użytek zob. użytek.

Robić z gęby cholewę, ścierkę zob. gęba 9.

Robić z igły widły zob. igła 2.

Robić z kogoś człowieka zob. człowiek 17.

Robić z kogoś złodzieja zob. złodziej 2.

Robić z muchy słonia zob. mucha 6.

Robić z siebie wariata zob. wariat 6.

Róbmy rząd i chodźmy (idźmy) stąd zob. I rząd 2.